“人生得意須盡歡，莫使金樽空對月”——李白《將進酒》
“ชีวิตคนยามสุขก็สุขให้เต็มที่ อย่าให้จอกทองว่างเปล่าภายใต้แสงจันทร์”—— เชิญร่ำสุรา, หลี่ป๋าย
วรรคหนึ่งจากบทกวีชื่อ《將進酒》ซึ่งเขียนโดยหลี่ป๋ายนั้นได้แสดงให้เห็นว่า เหล้าและงานเลี้ยงถือเป็นของคู่กันที่ไม่อาจขาดจากกันได้ ในยามที่มีการเลี้ยงฉลอง นอกจากงานเลี้ยงแล้ว เหล้านั้นถือเป็นองค์ประกอบสำคัญสำหรับงานมงคลมากมาย จนมีคำพูดที่ว่า “無酒不成席” หมายถึง “ไม่มีเหล้า ไม่นับว่าเป็นงานเลี้ยง” อย่างไรก็ตาม ในเทศกาลไหว้ขนมบ๊ะจ่างซึ่งอาจไม่ได้มีการจัดงานรื่นเริง ก็มีเหล้าเป็นส่วนหนึ่งของประเพณีเช่นเดียวกัน ซึ่งเหล้าชนิดนี้เรียกว่าเหล้าสงหวง (雄黃酒)
เหล้าสงหวง (雄黃酒) และที่มาของการดื่มเหล้าสงหวงในเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง
เหล้าสงหวงคือเหล้าประเภทหนึ่งซึ่งทำจาก “สงหวง” (雄黃) ซึ่งเป็นแร่ชนิดหนึ่งประกอบด้วยกำมะถันและสารหนู คนไทยรู้จักกันในชื่อว่า “หรดาลแดง” ในช่วงเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง ชาวบ้านจะดื่มเหล้าสงหวง และนำเหล้ามาเขียนบนหน้าผากเด็กเป็นรูปตัวอักษร 王 ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพญาเสือโคร่ง โดยเชื่อว่าสามารถไล่ผีและเสนียดจัญไรได้ นอกจากนี้เนื่องจากช่วงเทศกาลไหว้บ๊ะจ่างอยู่ในช่วงฤดูร้อนและมีอากาศร้อนชื้น ซึ่งเป็นช่วงที่สัตว์มีพิษทั้ง 5 ชนิดเจริญพันธ์ุเร็ว อันได้แก่ งู คางคก ตะขาบ แมงมุม และจำพวกสัตว์เลื้อยคลาน ชาวจีนจะใช้เหล้าสงหวงในการไล่สัตว์มีพิษเหล่านี้ออกไป ดั่งคำกล่าวที่ว่า “飲了雄黃酒，病魔都遠走” แปลว่า “ดื่มเหล้าสงหวง โรคภัยมารร้ายไม่กล้ำกราย” อย่างไรก็ตาม การดื่มเหล้าสงหวงนั้นจะดื่มเพียงเล็กน้อยเท่านั้น เพราะหากดื่มมากเกินไปสารพิษในเหล้าจะออกฤทธิ์ทำลายระบบประสาทและระบบย่อยอาหารแทน
ส่วนที่มาที่ไปของการนำเหล้าสงหวงมาใช้ในการขับไล่สัตว์มีพิษนั้น หนึ่งในเรื่องเล่าเกี่ยวกับชีว์หยวนกล่าวไว้ว่า หลังจากชีว์หยวน (屈原) จากโลกนี้ไป เนื่องจากชาวบ้านไม่ต้องการให้ “เจียวหลง” (蛟龍) ซึ่งเป็นมังกรประเภทหนึ่งตามตำนานจีนนั้น เข้ามาทำร้ายชีว์หยวน จึงนำบ๊ะจ่างและไข่เค็มโยนลงแม่น้ำ ระหว่างนั้นมีหมอเฒ่าท่านหนึ่งเทเหล้าสงหวงลงไปในแม่น้ำ โดยบอกว่าสามารถปกป้องร่างของชีว์หยวนได้ เวลาผ่านไปเพียงแค่อึดใจเดียว เจียวหลงนั้นก็ลอยขึ้นมาบนผิวน้ำ ชาวบ้านเมื่อเห็นดังนั้นจึงนำเหล้าสงหวงมาทาทวารทั้ง 7 ของร่างกายได้แก่ ตาสองข้าง หูของข้าง รูจมูกสองข้าง และปาก โดยเชื่อว่าสามารถไล่สัตว์มีพิษ เช่น งู ได้
เหล้าสงหวงในตำนานนางพญางูขาว (白蛇傳)
อย่างที่ได้ทราบกันในย่อหน้าที่แล้ว เหล้าสงหวงนั้นมีความสามารถในการขับไล่สัตว์มีพิษอย่างเช่นงู ในตำนานนางพญางูขาวนั้นก็มีการพูดถึงเหล้าชนิดนี้เช่นเดียวกัน กล่าวคือ นางพญางูขาวนั้นได้บำเพ็ญเพียรตนจนสามารถแปลงร่างกลายเป็นมนุษย์ได้ เมื่อเป็นมนุษย์แล้วก็ได้ใช้ชื่อว่า “ไป๋ซู่เจิน” (白素貞) ต่อมาได้พบรักกับสีว์เซียน (許仙) ทั้งสองได้แต่งงานและอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข แต่แล้วก็ต้องพบกับอุปสรรคเมื่อ “ฝาไห่” (法海) พระภิกษุในพระพุทธศาสนา เชื่อว่าไป๋ซู่เจินนั้นเป็นนางพญางูขาวชั่วร้าย จึงได้ยุยงให้สีว์เซียนนำเหล้าสงหวงให้ไป๋ซูเจินดื่ม โดยเชื่อว่าเหล้าชนิดนี้จะสามารถเปิดเผยตัวตนที่แท้จริงของนางได้ และในช่วงเทศกาลสารทขนมจ้างนี่เอง สีว์เซียนก็คะยั้นคะยอให้ไป๋ซู่เจินดื่ม จนในที่สุดนางก็ได้ดื่มเหล้าสงหวงและกลายร่างกลับไปเป็นงูขาว
อ้างอิง :
http://www.xinhuanet.com//politics/2015-06/19/c_127933711_3.htm
เปิดตำนานเทศกาลจีน / โจวเซี่ยวเทียน, เขียน ; ถาวร สิกขโกศล, แปล กรุงเทพฯ : มติชน, 2555
