กวนอูถือเป็นหนึ่งในบุคคลประวัติศาสตร์ที่ไม่ว่าใครต่างก็เคยได้ยิน ทั้งในฐานะแม่ทัพผู้เก่งกาจในยุคสมัยสามก๊ก และเทพเจ้าแห่งความซื่อสัตย์ แต่จากที่กล่าวไปทั้งหมดนั้น เชื่อว่าผู้อ่านหลายท่านอาจรู้จักกวนอูในฐานะ “ไฉ่สิ่งเอี๊ย” หรือเทพเจ้าแห่งโชคลาภด้วย (財神爺) หรือหากกล่าวให้แม่นยำยิ่งขึ้นก็จะต้องบอกว่าเป็น เทพเจ้าแห่งโชคลาภฝ่ายบู๊ หรือ “บู๊ไฉ่สิ่งเอี๊ย” (武財神)
สถานะของกวนอูในยุคสมัยต่าง ๆ
ยุคฉิน ฮั่น เว่ย จิ้น และหนานเป่ยเฉา (秦、漢、魏晉、南北朝)
นับตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฮั่นตอนปลาย มาจนถึงหนานเป่ยเฉา กวนอูนั้นยังไม่ได้รับสถานะเป็นเทพ มีเพียงแค่บางพื้นที่ของประเทศจีนเช่นเมืองเกงจิ๋วและแคว้นจ๊กเท่านั้นที่ตั้งศาลเจ้าเพื่อสักการะบูชาท่านในฐานะ “วิญญาณผี” เท่านั้น เพราะเชื่อว่าท่านเป็นแม่ทัพที่เสียชีวิตในสนามรบทำให้มีความอาฆาตแค้นสูง จึงเคราพบูชาด้วยความหวั่นเกรง
ราชวงศ์สุย (隋唐)
ในยุคสมัยนี้เป็นช่วงที่สถานะของกวนอูนั้นเริ่มเปลี่ยนไป กล่าวคือไม่ได้ถูกมองเป็นวิญญาณร้ายอีกต่อไป ใน “บันทึกทั่วไปเกี่ยวกับผู้ก่อตั้งพุทธศาสนา”《佛祖統記》เล่าไว้ว่าคำคืนหนึ่งในขณะที่พระอาจารย์จื้ออี่ (智顗) กำลังบำเพ็ญสมาธินั้น กวนอูก็ได้ปรากฏต่อหน้าท่าน และขอให้พระอาจารย์สร้างวัดในเมืองเกงจิ๋วขึ้น โดยที่ตนจะทำหน้าที่ปกป้องพระอารามแห่งนี้ พระอาจารย์จื้อเจ่อจึงได้แสดงธรรมให้แก่กวนอู และหลังจากนั้นเป็นต้นมา กวนอูก็ได้ปกป้องสถานที่แห่งนี้มาโดยตลอด ด้วยเหตุนี้จึงได้รับการยกย่องว่าเป็น “พระสังฆรามโพธิสัตว์” (伽藍菩薩) หรือพระโพธิสัตว์ผู้ปกป้องศาสนา
ราชวงศ์ซ่ง (宋代)
ในยุคสมัยดังกล่าว มีเหตุปัจจัยต่าง ๆ เช่น สถานการณ์บ้านเมือง การศึกสงครามรอบด้าน ทำให้ประชาชนปรารถนาที่จะมีเทพสักองค์ที่เพียบพร้อมด้วยความจงรักภักดี ความกล้าหาญ และคุณธรรม เพื่อปกป้องบ้านเมือง และกวนอูนั้นมีคุณสมบัติครบทั้งสามประการ ทำให้ทุกคนต่างก็ยอมรับกวนอูในฐานะเทพเจ้า จะเห็นได้ว่าในยุคนี้กวนอูไม่ใช่วิญญาณร้ายอีกต่อไป
ราชวงศ์หยวน (元代)
ในสมัยนี้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญก็คือการทำให้เทพเจ้าแห่งโชคลาภมีลักษณะเหมือนมนุษย์ และในที่สุด “เทพเจ้าแห่งโชคลาภทั้งห้า (五路財神)” ก็ได้ถือกำเนิดขึ้น ซึ่งตำนานหนึ่งกวนอูก็ได้รับสถานะเป็นเทพเจ้าโชคลาภแดนประจิมหรือทิศตะวันตก (西財神) และเทพเจ้าแห่งโชคลาภฝ่ายบู๊ (武財神) ด้วย อีกทั้งในยุคนี้ยังมีการสร้างศาลเจ้ากวนอูไปทั่วทุกสารทิศด้วย อย่างไรก็ตาม เทพเจ้าแห่งโชคลาภทั้งห้านั้นมีหลายตำนานหลายชื่อ เรื่องราวของกวนอูเองก็ถือเป็นหนึ่งในหลาย ๆ ตำนานเหล่านั้น
กวนอูในฐานะไฉ่สิ่งเอี๊ย (關公財神)
กวนอูได้รับการยกย่องให้เป็นเทพเจ้าแห่งโชคลาภเป็นครั้งแรกในสมัยของพระเจ้าซ่งฮุยจง (宋徽宗) โดยเรื่องราวมีอยู่ว่า ครั้งหนึ่งในยุคสมัยของพระองค์นั้น การทำบ่อเกลือถือเป็นรายได้มากกว่าครึ่งของทั้งประเทศ และบ่อเกลือที่เมืองไห้โจว (解州) มณฑลซานซี (山西) นั้นก็ถือว่าเป็นบ่อเกลือที่สำคัญมากที่สุดแห่งหนึ่ง (และที่แห่งนี้เป็นบ้านเกิดของกวนอูอีกด้วย)
แต่ในช่วงนั้นเองบ่อเกลือแล้ง ไม่สามารถผลิตเกลือได้ เมื่อข้าราชการท้องถิ่นเห็นเข้าจึงรีบไปรานยงานกับราชสำนัก เมื่อซ่งฮุยจงได้ยินดังนั้นจึงร้อนใจเป็นอย่างมาก จึงเชิญจางเทียนซือ (張天師) มาช่วยแก้ปัญหา จางเทียนซือได้กล่าวทูลพระองค์ว่าเป็นเพราะวิญญาณซือโหย่ว (蚩尤) ซึ่งเป็นเทพสงครามสมัยพระเจ้าหวงตี้ (黃帝) นั้นออกอาละวาด ดังนั้นจึงได้เชิญกวนอูมาปราบ ภายหลังที่สามารถปราบลงได้ ก็สามารถผลิตเกลือได้เหมือนเดิม ทำให้ชาวบ้านท้องที่ต่างก็ยกย่องกวนอูให้เป็นเทพเจ้าแห่งการคุ้มครองธุรกิจเกลือ และในที่สุดเมื่อเวลาผ่านไป เหล่าพ่อค้าในซานซีรุ่นต่อมาก็ได้ยกย่องให้กวนอูกลายเป็นเทพเจ้าแห่งโชคลาภ และความเชื่อนี้ก็ได้แพร่ไปทั่วทั้งประเทศจีนและคงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน
อ้างอิง ：
https://m.thepaper.cn/newsDetail_forward_11358639
https://www.chinanews.com.cn/cul/2024/02-14/10163716.shtml
https://baike.baidu.com/item/%E9%92%B1%E7%A5%9E%E8%AE%BA/0?fromModule=lemma_inlink
https://baike.baidu.com/item/%E4%BA%94%E8%B7%AF%E8%B4%A2%E7%A5%9E/5478696
